Năm 2018, được sự quan tâm của Đảng và nhà nước, công trình thủy lợi Pleikeo được khởi công với tổng kinh phí 116 tỷ đồng. Năng lực tưới thiết kế của công trình này khoảng 500 ha (trong đó có 400 ha lúa nước và 100 ha rau màu các loại). Đến nay, công trình đã cung cấp nước để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp. Nhằm khai thác hiệu quả nguồn nước từ công trình thủy lợi Pleikeo, Huyện ủy, UBND huyện đã chỉ đạo các cấp, các ngành và chính quyền địa phương vận động nhân dân chuyển đổi giống lúa nước, mở rộng phát triển diện tích lúa nước 02 vụ giúp các hộ đồng bào dân tộc thiểu số xã Ayun từng bước vươn lên thoát nghèo, thay đổi nếp nghĩ, cách làm phù hợp với thực tế tại địa phương; giúp tăng năng suất, hiệu quả kinh tế, ổn định nguồn lương thực tại chỗ cho người dân
Các hộ dân đang tiến hành thu hoạch lúa
Đối với sản xuất lúa tại xã Ayun từ trước đến nay hầu như chỉ sản xuất được 01 vụ/năm vào vụ mùa nhờ nước trời. Từ kết quả khả quan của mô hình sản xuất lúa 02 vụ/năm trong những mùa trước, tại các chân ruộng được công trình thủy lợi Plei Keo cấp nước trong vụ Đông xuân, bà con nhân dân đã mạnh dạn tham gia thực hiện sản xuất lúa liên kết. Trái ngược với không khí ảm đạm trước đây, trong vụ Đông xuân này bà con rất phấn khởi tập trung thực hiện các công việc như làm đất, gia cố hàng rào chống gia súc cắn phá…
Các hộ dân đang tiến hành làm đất, hàng rào
Trong vụ Đông xuân 2020-2021, từ nguồn vốn UBND huyện hỗ trợ, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp đã phối hợp với UBND xã Ayun vận động các hộ dân thực hiện hiện phương án hỗ trợ chuyển đổi giống lúa nước 2 vụ tại xã Ayun vụ Đông Xuân 2020 - 2021 tại các cánh đồng Vơng Chép, A Chông, Keo với tổng diện tích 107,51ha với 219 hộ tham gia (trong đó có 34 hộ nghèo). Tham gia phương án các hộ cấp được hỗ trợ 100% giống lúa mới Đài Thơm 8, đây là giống lúa có chất lượng gạo ngon, hương thơm đặc trưng đang được xuất khẩu nhiều ra thị trường thế giới; riêng 34 hộ nghèo được hỗ trợ thêm 30% phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Trong quá trình thực hiện Trung tâm dịch vụ Nông nghiệp huyện thường xuyên cử cán bộ trực tiếp xuống đồng cầm tay chỉ việc, hướng dẫn cho các hộ dân kỹ thuật canh tác lúa nước từ khâu làm đất đến chăm sóc, thu hoạch.
Cấp phát vật tư cho các hộ dân
Hướng dẫn các hộ làm đất, san bằng mặt ruộng
Lúa đang trong giai đoạn mạ
Ruộng lúa đang trong giai đoạn cuối đẻ nhánh
Ruộng lúa đang trổ bông
Các hộ dân tập trung tuốt lúa
Sau hơn 3,5 tháng từ khi gieo trồng đến nay các hộ đã có thu hoạch, giống lúa có chất lượng dẻo, thơm, cơm ngon, năng suất bình quân đạt 7.000-8.000kg/ha. Tham gia thực hiện các hộ dân đã dần thay đổi tập quán canh tác theo truyền thống lạc hậu như sử dụng giống lúa cũ dài ngày được để lại từ các vụ trước đã thoái hóa, gieo hạt bằng phương pháp chọc trỉa đón nước trời, không chú trọng đến công tác chăm sóc bón phân dẫn đến cây lúa phát triển kém, năng suất thấp. Thông qua mô hình giúp các hộ dân nắm bắt được quy trình trồng lúa từ khâu làm đất, gieo sạ chăm sóc bón phân, phòng trừ sâu bệnh hại, thay đổi cơ cấu giống lúa từ giống dài ngày, năng suất thấp sang giống chất lượng cao với năng suất vượt trội. Với tổng kinh phí đầu tư thực hiện 107,51ha là 1.874.970.821đ (Trong đó: nhà nước hỗ trợ là 496.970.821đ, nguồn đóng góp đối ứng phân bón 689.000.000đ và công lao động 483.795.000 (30 công/ha) của các hộ dân). Tổng sản lượng lúa đạt 752.570kg – 860.080kg, với giá bán 6.000đ/kg (lúa tươi) tổng doanh số đạt được 4.515.420.000đ - 5.160.480.000đ, trừ chi chí lợi nhuận ròng thu được 2.640.449.179đ/- 3.285.509.179đ/107,51ha.
Ông Đinh Yêp trú tại làng Keo xã Ayun, một trong những hộ tham gia mô hình lúa liên kết vui mừng bày tỏ: Được Đảng và Nhà nước, các cấp chính quyền quan tâm đầu tư xây dựng công trình thủy lợi Plei keo dẫn nước vào các ruộng để sản xuất Đông xuân, gia đình tôi tham gia thực hiện sản xuất lúa Đông xuân với diện tích 0,5ha. Lần đầu sản xuất lúa nước vụ đông xuân lại được hỗ trợ giống lúa, phân bón, có cán bộ hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc nên tôi thấy cũng dễ thực hiện. Đến nay ruộng lúa đã cho thu thu hoạch, năng suất cao, cơm ngon nên gia đình tôi rất mừng. Bắt đầu từ năm nay và những năm sau dân làng chúng tôi sẽ quyết tâm chuyển đổi diện tích lúa nước 1 vụ sang 2 vụ để từng bước cải thiện đời sống, vươn lên thoát nghèo, ổn định lương thực cho gia đình.
Với sự quan tâm của các cấp chính quyền đã trao cho người dân Ayun món quà hết sức ý nghĩa, lòng quyết tâm vươn lên vượt khó của các hộ trong việc thay đổi dần tập quán sản xuất canh tác lúa truyền thống, lạc hậu sang sản xuất lúa 02 vụ/năm, hứa hẹn những vụ mùa màng bội thu trong tương lai, mang lại cuộc sống no đủ cho người dân nơi đây./.
Thuy Huynh