Cách mạng Tháng Tám năm 1945 được ghi vào lịch sử như cột mốc mở đầu kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Cùng với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, lần đầu tiên trong lịch sử một nhà nước công nông ra đời, gắn bó mật thiết với nhân dân, Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Việt Nam từ một nước thuộc địa, nửa phong kiến trở thành nước độc lập, tự do, dân chủ. Nhân dân ta từ kiếp nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Đảng ta từ một đảng phải hoạt động trong vòng bí mật, lãnh đạo giành chính quyền, trở thành đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn xã hội. Sự ra đời Nhà nước dân chủ nhân dân ở Việt Nam là một bước nhảy vọt to lớn, là cuộc đổi đời vĩ đại không chỉ trong lịch sử Việt Nam mà cả lịch sử đấu tranh giải phóng của các dân tộc bị áp bức chống chủ nghĩa thực dân, chủ nghĩa đế quốc. Bằng đóng góp có ý nghĩa lịch sử cực kỳ to lớn này, tại Đại hội II của Đảng, tháng 2-1951, Bác Hồ nói: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.
Bức họa Đại hội quốc dân họp ở Tân Trào ngày 16/8/1945 quyết định tổng khởi nghĩa trong cả nước.
Sau ngày độc lập, nhân dân ta đã phải đương đầu với sự phản kích điên cuồng của đế quốc, thực dân và các thế lực thù địch. Nhà nước cách mạng non trẻ đứng trước thử thách hiểm nguy, thù trong, giặc ngoài. 90% số dân mù chữ, kinh tế kiệt quệ và nạn đói năm 1945 làm chết hơn hai triệu người… Thử thách “ngàn cân treo sợi tóc” tưởng chừng khó vượt qua. Nhưng với thế và lực mới được hình thành, được tạo ra từ Cách mạng Tháng Tám, với một nhà nước kiểu mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã vững bước đi vào cuộc trường chinh suốt 30 năm, vượt qua muôn vàn khó khăn để bảo vệ nền độc lập và thống nhất đất nước.
Thành quả vĩ đại và những bài học lịch sử vô giá của Cách mạng Tháng Tám trở thành hành trang, thành động lực thôi thúc toàn dân và toàn quân ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiến hành các cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ trong suốt 30 năm, đánh thắng các thế lực thực dân, đế quốc xâm lược; lập nên những chiến công hiển hách mà đỉnh cao là Chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ năm 1954 và Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tinh thần và ý chí quật cường của Cách mạng Tháng Tám tiếp tục soi đường, cổ vũ nhân dân ta đạp bằng mọi khó khăn, thử thách để giành thắng lợi rất to lớn.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã sáng tạo ra những bài học lịch sử góp phần xây dựng kho tàng lý luận về cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến, đồng thời để lại nhiều kinh nghiệm quý báu cho cuộc kháng chiến lâu dài chống chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Cách mạng Tháng Tám đã thực hiện đúng lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Sau Đại thắng mùa Xuân 1975, đất nước thống nhất song lại đối mặt với khó khăn sau 30 năm chiến tranh ác liệt, sự bao vây cấm vận của kẻ thù. Không ít người tiên đoán chúng ta có thể thắng trong chiến tranh nhưng khó thắng trong xây dựng kinh tế. Song một lần nữa tinh thần Cách mạng Tháng Tám của cả dân tộc đã được thể hiện. Trong những năm chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập tự do” quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ đã dồn sức cho cuộc chiến đấu chống quân xâm lược, giành độc lập, thống nhất Tổ quốc và chúng ta đã chiến thắng. Tiếp đó, thực hiện lời dạy và mong ước của Bác Hồ kính yêu là sau ngày thắng lợi sẽ xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, toàn dân ta đã đoàn kết để vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành các mục tiêu mà các kỳ Đại hội Đảng đã đề ra. Bằng tinh thần của Cách mạng Tháng Tám, những người nông dân xưa chân đất, gậy tre xông lên đuổi quân xâm lược nay lại bám ruộng, bám rừng, bám biển để làm giàu cho đất nước. Uy tín và vị thế nước ta được nâng cao trên trường quốc tế, nhân dân ta đang viết tiếp những trang sử vàng của thời kỳ mới.
Có thể nói, nước Việt Nam hôm nay đã đạt được những thành tựu to lớn, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ta ngày càng được cải thiện. Những thành tựu đó khẳng định sự đúng đắn của đường lối đổi mới, được nhân dân đồng tình ủng hộ và tích cực hưởng ứng, được dư luận thế giới thừa nhận, đánh giá cao. Nhận thức của Đảng ta về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam ngày càng sáng tỏ hơn, góp phần bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tháng Tám này nhớ về Tháng Tám của 77 năm trước, trong ta trào dâng niềm tự hào dân tộc. Trang sử vàng truyền thống của lịch sử Cách mạng Tháng Tám mãi mãi in sâu vào ký ức của thế hệ hôm nay và mai sau.
Kiều Hưng tổng hợp