Những điểm mới trong Luật Báo chí được thực hiện từ ngày 01 tháng 1 năm 2017

29/06/2016

Theo tinh thần của Luật Báo chí mới thì bộ Thông tin và Truyền thông sẽ là đầu mối quản lý nhà nước cao nhất về báo chí. Đây là cơ quan chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính Phủ thực hiện quản lý Nhà nước về hoạt động báo chí trên cả nước ( khoản 2, Điều 7). Hơn nữa, ngày nay trước xu thế hội nhập quốc tế, vai trò truyền thông có vị trí đặc biệt và ảnh ảnh lớn đến đời sống xã hội hiện nay, vị vậy kể từ ngày 1/1/2017 đơn vị chủ quản muốn bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí phải thì có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ thông tin và truyền thông ( khoản 2, Điều 15). Việc này giúp cho công tác quản lý mang tính toàn diện, thống nhất trên cả nước về chuyên môn nghiệp vụ cũng như qui định của Bộ thông tin và truyền thông là đầu mối quản lý nhà nước cao nhất về báo chí.
Trong Luật Báo chí mới, cá nhân được cấp thẻ nhà báo phải hoạt động chuyên môn trong cơ quan báo chí và có thời gian công tác liên tục 2 năm trở lên ( khoản 1, Điều 27); khác với trước đây qui định là 3 năm, trong trường hợp cấp thẻ lần đầu. Đối với phóng viên thường trú hoạt động độc lập thì phài có thẻ nhà báo được cấp tại cơ quan báo chí cử phóng viên thường trú (Điều 22). Đối vối những trường hợp vi phạm pháp luật hình sự bị kết án mà sau đó hết thời hạn thi hành án cũng được cấp thẻ. Đồng thời người được cấp thẻ nhà báo nhưng bị thu hồi do bị khởi tố bị can, khi có kết luận là họ không phạm tội thì cơ quan quản lý nhà nước về báo chí cũng phải trả lại thẻ thay vì làm thủ tục cấp lại thẻ như trước đây (khoản 6 Điều 28). Đối với những người không làm chuyên nghiệp (nói chung là công dân) thì được quyền tự do ngôn luận báo chí (Điều 10 và  Điều 11). Theo đó, họ có quyền tự do sáng tạo tác phẩm báo chí, cung cấp thông tin cho báo chí, phản hồi thông tin trên báo chí, tiếp cận thông tin trên báo chí; liên kết với cơ quan báo chí để thực hiện sản phẩm báo chí, in và phát hành báo chí; tham gia góp ý, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí đối với các tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức Chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp… và các thành viên của cơ quan tổ chức đó.
Ngược lại, nhà nước phải tạo điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí và để báo chí phát huy đúng vai trò của mình (Điều 13).
Đồng thời, với các hoạt động báo chí, để bảo vệ nguồn tin báo chí và quyền tác nghiệp của nhà báo thì luật báo chí mới quy định cơ quan báo chí và nhà báo có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ người cung cấp thông tin, trừ trường hợp có yêu cầu bằng văn bản của Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên cần thiết cho điều tra truy tố, xét xử tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Viện kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên có nhiệm vụ tổ chức bảo vệ người cung cấp thông tin sau khi tên của họ được tiết lộ (khoản 4, Điều 38). Ngược lại, nhà báo phải có nghĩa vụ tuân thủ qui định đạo đức nghề nghiệp, nếu vi phạm sẽ bị thu hồi thẻ nhà báo. Nhà báo và người làm báo cũng không được phép viết tin , bài phản ánh dưới dạng qui kết khi chưa có bản của tòa án nhân dân, thông tin ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường về thể chất và tinh thần của trẻ em. Thông tin về những câu chuyện thần bí gây hoang mang trong xã hội, bịa đặt ảnh hưởng đến uy tín, danh dự nhân phẩm cá nhân, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội và sức khỏe của cộng đồng (Điều 9). Ngoài ra, nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân khi báo chí thông tin sai sự thật đã đăng, phát. Trong luật báo chí mới cũng qui định cụ thể vị trí và thời gian cải chính đối với từng loại hình báo chí (Điều 42)…
Đồng thời, luật báo chí mới cũng có một số qui định mở về hoạt động kinh doanh, dịch vụ tạo động lực nguồn thu cho cơ quan báo chí, các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí (Điều 37). Theo đó, các cơ quan báo chí được phép liên kết với cơ quan báo chí khác; với cá nhân, pháp nhân, cá nhân có đăng ký kinh doanh phù hợp với lĩnh vực liên kết, các chương trình liên kết trên kênh phát thanh, kênh truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin, tuyên truyền thiết yêu theo qui định của bộ thông tin và truyền thông và kênh thời sự - chính trị tổng hợp không vượt quá 30% tổng thời lượng chương trình phát sóng lần thứ nhất của kênh này. Cơ quan báo chí mà cụ thể là người đứng đầu cơ quan báo chí chủ động thực hiện và chịu trách nhiệm mà không phải xin phép cơ quan quản lý nhà nước về báo chí nhằm cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ quan báo chí./.