Trong những năm gần đây, dưới tác động của biến đổi khí hậu, tình hình hạn hán diễn ra liên tục đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân. Hàng năm, huyện Chư Sê có khoảng từ 300-400 ha lúa thường xuyên bị hạn vào giữa và cuối vụ, việc trồng lúa trên các chân ruộng đông xuân thiếu nước đã không còn phù hợp.
Mô hình trồng bắp nếp trên đất lúa thiếu nước tại xã Ia Hlốp
Để góp phần tuyên truyền thực hiện Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa thường xuyên bị hạn trong vụ đông xuân hàng năm, Trạm khuyến nông huyện đã phối hợp với Ủy ban nhân dân xã Ia Hlốp thực hiện mô hình “Chuyển đổi ruộng đông xuân thiếu nước sang trồng bắp nếp”.
Mô hình được thực hiện tại 01 hộ nông dân, với quy mô 0,2 sào trên chân đất lúa đông xuân thường xuyên bị hạn vào cuối vụ, sử dụng giống bắp nếp. Qua thời gian theo dõi cho thấy cây bắp nếp sinh trưởng khá tốt trên chân đất lúa chuyển đổi; thời gian sinh trưởng 60-65 ngày cho thu hoạch; bắp lớn, độ đồng đều bắp cao; bắp dẻo, thơm, ngọt thích hợp thị hiếu người tiêu dùng; có khả năng chống đổ ngã và chịu hạn khá.
Theo đánh giá, mô hình cho năng suất 1,5 tấn/sào, thu nhập 10,5 triệu đồng/sào, nếu trừ chi phí đầu vào (giống, phân bón, thuốc BVTV, công lao động, dầu tưới), mô hình lãi ròng gần 3,7 triệu đồng/sào; trong khi đó sản xuất lúa cho năng suất 5 tạ/sào, thu nhập khoảng 2,5 triệu đồng/sào, lãi khoảng 1 triệu đồng/sào. Mô hình đã giảm được lượng nước và công lao động một cách đáng kể (từ khi trồng đến khi thu hoạch chỉ cần tưới ẩm 4 lần). Trồng bắp nếp mang lại lợi nhuận cao gấp 3 lần so với trồng lúa.
Đây là mô hình chuyển đổi mang lại hiệu quả cao, nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích đất canh tác, góp phần tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho các hộ nông dân (chủ yếu là đồng bào DTTS) trồng lúa nước thường xuyên bị khô hạn trong vụ Đông xuân hàng năm.
Trần Thị Thúy Anh