CHUYÊN MỤC

Tin tức > Kinh tế - Văn hoá - Xã hội > DỊCH BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC Ở TRÂU, BÒ NHỮNG ĐIỂM CẦN LƯU Ý

DỊCH BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC Ở TRÂU, BÒ NHỮNG ĐIỂM CẦN LƯU Ý

06/07/2021

     Bệnh Viêm da nổi cục trâu bò (VDNC) xuất hiện đầu tiên ở nước ta tại tỉnh Lạng Sơn (tháng 10/2020) và đến ngày 01/6/2021 đã lây lan ra 33 tỉnh thành trên cả nước. Tỉnh Gia Lai là địa phương thứ 33 xuất hiện bệnh VDNC trâu, bò. Hiện nay trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã có 10 huyện: Mang Yang, Đắk Đoa, Chư Sê, Đức Cơ, Kbang, Kông Chro, An Khê, Phú Thiện, Chư Pah có trâu, bò bị mắc bệnh này. Tính đến ngày 02/7/2021, số bò bị bệnh VDNC tại huyện Chư Sê là 403 con/247 hộ/50 thôn/11 xã (Ia Tiêm, Chư Pơng, Bờ Ngoong, Ia Hlốp, Ia Blang, Bar Măih, Ia Glai, Dun, Al Bă, Ayun, Ia Pal). UBND huyện đã ban hành các quyết định công bố dịch VDNC tại xã trên, trong các Quyết định nêu rõ: Trong thời gian có dịch, tạm dừng các hoạt động mua bán, vận chuyển động vật và sản phẩm động vật cảm nhiễm với bệnh VDNC ở trâu, bò ra, vào vùng dịch (trừ trường hợp được phép vận chuyển theo quy định của Bộ Nông nghiệp và PTNT). Đồng thời chỉ đạo các phòng ban chuyên môn phối hợp với UBND các xã triển khai công tác chống dịch, tập trung mọi nguồn lực để dập dịch, thực hiện khẩn trương các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định tại Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn.
     Bệnh Viêm da nổi cục (tên tiếng Anh là Lumpy Skin Disease, viết tắt là LSD), còn được gọi là bệnh Viêm da nổi cục truyền nhiễm hoặc bệnh Da sần, là bệnh truyền nhiễm do một loại vi rút thuộc họ Poxviridae gây ra trên trâu, bò. Vi rút không gây bệnh trên người. Đường truyền lây chủ yếu qua côn trùng đốt như muỗi, ruồi, ve; bệnh cũng có thể lây truyền do vận chuyển trâu, bò mang mầm bệnh, sử dụng chung máng uống, khu vực cho ăn, sữa, tinh dịch và qua tiếp xúc trực tiếp.
     Dịch bệnh xảy ra theo mùa, chủ yếu vào những tháng ấm, khi côn trùng hoạt động mạnh và phong phú nhất, gây thiệt hại về năng suất do sản lượng sữa giảm mạnh, giảm khả năng sinh sản, sảy thai, tổn thương da, giảm tăng trọng và có thể chết, gây tổn thất về kinh tế do hạn chế vận chuyển và thương mại.
     Vi rút Viêm da nổi cục rất ổn định, tồn tại trong thời gian dài ngoài môi trường, đặc biệt là ở dạng vảy khô; tồn tại trong các nốt da hoại tử trên 33 ngày, trong các lớp vảy khô lên đến 35 ngày và ít nhất 18 ngày trong da phơi khô. Vi rút nhạy cảm với ánh sáng mặt trời và chất tẩy rửa có chứa dung môi lipid, nhưng trong điều kiện môi trường tối và ẩm ướt, ví dụ như chuồng trại bị ô nhiễm, vi rút có thể tồn tại trong nhiều tháng.
     Động vật mẫn cảm với vi rút Viêm da nổi cục là trâu, bò. Tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh khoảng 10 - 20%; tỷ lệ chết khoảng 1 - 5%. Thời gian ủ bệnh trung bình khoảng 4 - 14 ngày.
     Đường truyền lây: qua côn trùng đốt như muỗi, ruồi, ve; thông qua vận chuyển gia súc nhiễm bệnh từ vùng có dịch ; do sử dụng chung máng uống, khu vực cho ăn, sữa, tinh dịch (giao phối tự nhiên và nhân tạo), điều trị bệnh (nếu không thay kim tiêm giữa các con vật) và tiếp xúc trực tiếp.


Sơ đồ minh họa đường truyền lây của virus gây bệnh Viêm da nổi cục
 
 
Triệu chứng, bệnh tích: Trâu, bò mắc bệnh có những dấu hiệu: Sốt cao, có thể trên 41°C. Giảm năng suất sữa rõ rệt ở gia súc đang cho con bú. Suy nhược, bỏ ăn và hốc hác. Viêm mũi, viêm kết mạc và tiết nhiều nước bọt. Sưng hạch bạch huyết bề mặt. Hình thành các nốt sần có đường kính từ 2–5 cm, đặc biệt là ở da đầu, cổ, chân, bầu vú, cơ quan sinh dục và đáy chậu trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu phản ứng sốt. Các nốt sân này có hình tròn, chắc, tròn và nhô cao, liên quan đến da, mô dưới da và đôi khi cả các cơ bên dưới. Các nốt sần lớn có thể bị hoại tử và cuối cùng là xơ hóa và tồn tại trong vài tháng; để lại các vết sẹo có thể tồn tại vĩnh viễn. Các mụn nước, vết hoại tử và vết loét có thể xuất hiện ở màng nhầy của miệng và đường tiêu hóa cũng như trong khí quản và phổi. Các chân và các bộ phận vùng bụng khác của cơ thể, chẳng hạn như bao da, ức, bìu và âm hộ, có thể bị tiết dịch, khiến con vật không muốn di chuyển. Bò đực có thể bị vô sinh vĩnh viễn hoặc tạm thời. Bò mang thai có thể sảy thai.
 

Hình: Các nốt sần trên da dấu hiệu bệnh Viêm da nổi cục
Phòng bệnh: Bệnh Viêm da nổi cục trên trâu bò là loại bệnh do vi rút gây ra, do đó tiêm phòng vắc xin là biện pháp chủ động, hữu hiệu nhất để phòng bệnh. Đối tượng tiêm là trâu, bò khỏe mạnh; sử dụng vắc xin Lumpyvac của Thổ Nhĩ Kỳ và vắc xin Mevac LSD của Ai Cập.
 

Hình: HTX Duy Tâm xã Hbông, huyện Chư Sê chủ động tiêm phòng vắc xin VDNC cho đàn trâu, bò
     Không mua trâu, bò mắc bệnh bề mặt da có nổi cục và trâu, bò từ vùng dịch viêm da nổi cục về nuôi. Không nuôi thả rông trâu, bò.
     Tăng cường sức đề kháng cho trâu, bò bằng cách bổ sung thức ăn tinh, thức ăn xanh, muối, khoáng, vitamin định kỳ tẩy giun sán, phòng trị ký sinh trùng đường máu, tiêm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm.
     Tăng cường vệ sinh tiêu độc khử trùng bằng vệ sinh cơ giới hàng ngày, phun hóa chất khử trùng chuồng nuôi, dụng cụ chăn nuôi; tiêu diệt các loại mầm bệnh và vật chủ trung gian truyền bệnh (các loại hóa chất như Benkocid, Viabencovet, Iodine, Hanlusep,...; các loại hóa chất diệt ruồi, muỗi, ve, mòng,... như Hantox 200, Formaldes, Deltamethrin,...). Đối với các hộ có trâu, bò bị bệnh, nghi bị bệnh phun tiêu độc hàng ngày, liên tục trong vòng 03 tuần. Không để nước tù đọng, phân rác ô nhiễm để côn trùng không có cơ hội sinh sản. Hạn chế người ra, vào khu vực chuồng nuôi.
Điều trị môt số triệu chứng kế phát đối vói trâu bò bị bệnh VDNC: Nguyên tắc chung: Để tăng hiệu quả điều trị khi trâu, bò mắc bệnh VDNC cần phát hiện sớm, xử lý kịp thời; tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng nâng cao sức khỏe cho trâu bò; sử dụng kết hợp các loại thuốc tăng sức đề kháng, điều trị triệu chứng và các nguyên nhân nhiễm trùng kế phát.
Khi phát hiện trâu, bò mắc bệnh: Sử dụng các loại thuốc trợ sức, trợ lực để tăng cường sức đề kháng cho trâu bò như Glucose, Lactate (tốt nhất truyền được qua đường tĩnh mạch), Vitamin A,D,E; B-Complex; Vitamin C, ... để tiêm, hòa vào nước cho uống hàng ngày.
Khi con vật có biểu hiện sốt cao (phát hiện qua cặp nhiệt độ, gương mũi khô, phân táo,...) sử dụng các loại thuốc hạ sốt như Anagin, Paracetamol...
Tiêu đờm, hỗ trợ gia súc dễ thở hơn, tăng cường hoạt động của cơ tim bằng các thuốc như Bromhexin hydroclorid, Cafein,...
Có hiện tượng viêm, sưng: Sử dụng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm có thành phần hoạt chất chính như Ketoject, Dexamethasole Natri Phosphat 0,1%, Flunixin,...
Sử dụng các loại thuốc kháng sinh chống bội nhiễm kế phát, nhiễm trùng: (ưu tiên sử dụng các loại kháng sinh phổ rộng, thời gian tác dụng kéo dài) như Amoxyline LA, Kanamycine, Maccavet, Zuprevo 18%, Oxytetraxycline... (lưu ý đang trong giai đoạn con vật sốt cao trên 410C hạn chế sử dụng kháng sinh, chỉ sử dụng kháng sinh khi các nốt sần vỡ loét).
Trường hợp phát hiện trâu bò có triệu chứng, biểu hiện mắc ký sinh trùng đường máu, sử dụng các loại thuốc như Ivermectin, Azidin, tryphazen... (lưu ý không tiêm cho gia súc đang mang thai; trước khi dùng thuốc 10-15 phút nên tiêm cafein hoặc long não để trợ tim, trợ sức).
Đối với các vết loét: Rửa sạch các vết loét ở da, miệng, bầu vú, chân, bụng, bằng các dung dịch như nước muối sinh lý, thuốc tím, Cồn Iodine... sau đó có thể sử dụng các loại kháng sinh mỡ như Rivanol, Oxytetraxicline, Pen-step...bôi vào vết loét.
Căn cứ vào các triệu chứng quan sát được như ho, khó thở, tiêu chảy, chướng hơi, ký sinh trùng đường máu để sử dụng các loại thuốc an thần, cầm tiêu chảy, điều trị ký sinh trùng đường máu...
Chăm sóc hộ lý: Cách ly tuyệt đối trâu, bò bị bệnh tại chuồng, giữ chuồng, nền chuồng khô ráo, thoáng mát, lót rơm rạ khô sạch cho trâu, bò nằm.
Tăng cường hộ lý, chăm sóc nuôi dưỡng, bổ sung đầy đủ thức ăn nhất là các loại thức ăn xanh non, mềm, dễ tiêu (tránh cỏ non cắt sớm nhiều sương), đồng thời sử dụng các loại men tiêu hóa; không nên bổ sung quá nhiều tinh bột ảnh hưởng đến nhu động của dạ cỏ.
Đối với bê nghé non thường rất yếu, tổn thương nhiều ở hệ hô hấp do vậy trong chăm sóc cần chú ý đảm bảo đủ ấm; giữ chuồng luôn khô sạch; cho ăn uống đầy đủ dinh dưỡng (nếu bê nghé không tự ăn được phải bơm thức ăn như sữa, cháo gạo loãng qua đường miệng); có thể phải lật con vật thường xuyên và đặt ở tư thế dễ thở.
Đối với trâu, bò khi mắc bệnh có thể không đứng vững hoặc nằm bệt nên sử dụng các dụng cụ cố định để trâu, bò đứng lên (võng) tránh liệt dạ cỏ; có thể phải lật con vật thường xuyên và đặt ở tư thế dễ thở (sử dụng Pilocarpin hỗ trợ nhu động dạ cỏ).
Nói về bệnh VDNC Ông Nguyễn Kim Hùng trú tại thôn Ia Ring xã Ia Tiêm chia sẻ: “Gia đình tôi có chăn nuôi 02 con bò (01 mẹ, 01 con), ngày 28/4/2021 phát hiện con bê có biểu hiện toàn thân nổi cục, sốt, ăn ít, lúc này gia đình tôi rất hoang mang. Tuy nhiên sau khi được cán bộ của Trung tâm dịch vụ nông nghiệp tư vấn, hướng dẫn cách chăm sóc, điều trị, gia đình đã làm theo và thấy các u cục bắt đầu vỡ. Lúc đó chúng tôi cảm thấy bớt lo hơn. Sau nữa tháng kiên trì nấu cháo cho bê ăn, cho uống thuốc bổ, vitamin, sử dụng Eco 500 xịt các vết u cục, đồng thời vệ sinh tiêu độc môi trường chăn nuôi, tiêu diệt côn trùng chích hút thì các u cục trên thân bê con đã vỡ hết, các vết thương bắt đầu khô và lành lại. Đến nay không tái phát nữa, gia đình cảm thấy rất vui mừng”.
Như vậy, bệnh VDNC không lây lan sang người, tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh khoảng 10 - 20%, tỷ lệ chết khoảng 1 - 5%. Bò bệnh được hướng dẫn điều trị, chỉ xử lý tiêu hủy đối với gia súc bị chết. Vì thế các hộ chăn nuôi trâu, bò không nên hoang mang mà thực hiện đúng nguyên tắc phòng bệnh thì đàn gia súc của gia đình sẽ không có nguy cơ lây nhiễm./.
Uyên Ny

Other

Copyright © 2015 UBND huyện Chư Sê
Chịu trách nhiệm: Ông Nguyễn Văn Đương -  Chánh Văn phòng HĐND&UBND huyện Chư Sê
Địa chỉ: 761 Hùng Vương - Chư Sê
Điện thoại: (0269)3851781 - Fax: (0269)3851781 - Email:ubndchuse@gialai.gov.vn
Giấy phép số: 08/GP-TTĐT ngày 14 tháng 07 năm 2017 của Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Gia Lai.
  Chung nhan Tin Nhiem Mang